آرشیف

آموزه های عرفانی و وحدت وجود تبیین ای ازباورهای هستی شناسی آیین زروانی ، مهرپرستی ، زرتشتی وآیین مانوی بوده ، که پسانها دربستراسلام همچو یک مشی شناخت، رشدوتکامل یافته است.

آموزش عرفانی و وحدت وجود به دنبال شناخت راستی ورازهستی ورسیدن به قرب الهی از راه تجربه و شهود درونی است . عارفان براین باورند که ورای براهین  وعلوم عقلی، راستینۀ نهفته است که تنها با سیروسلوک و تهذیب نفس می‌توان به آن دست یافت.

وحدت وجود یکی از مهم‌ترین آموزه‌های عرفان که به یگانگی و یکی‌بودن راستینۀ هستی با خداوند اشاره دارد. بر اساس این آموزه، تنها وجود حقیقی، وجود خداوند است و همه موجودات دیگر، جلوه‌ها وتجلیات او هستند.

مفاهیم اساسی در وحدت وجود ، بقرار ذیل اند :  

ــ حقیقت یا ذات ،  وجود یگانه‌ای است که خداوند است.

ــ نماد ، سمبل هرچیزی است که حقیقت را در خود آشکار می‌کند. همه موجودات هستی، نماد  یا جلوه گاه خداوند هستند.

ــ  تجلی، نحوه آشکار شدن حقیقت در نشانه ها ونمودها است.

ــ فزونی، سوری و نسبی است و در راستی، هیچ فزونی ای در هستی وجود ندارد.

ــ  وحدت، راستی هستی است و همه موجودات در حقیقت یکی هستند.

منازل سیر و سلوک درعرفان :

ــ سلوک، پیمودن راهی است که سالک را به حقیقت (راستینگی) می‌رساند.

ــ مجاهده، تلاش و مبارزه با نفس اماره یا تمایلات نفسانی انسان که او را به سوی گناه و شر سوق می‌دهند، اشاره دارد.

این تمایلات ریشه درغرایزوشهوات انسان دارند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند :

شهوت ، خشم و کینه ، رشک ورزی ،  کبروخودبزرگ‌ بینی،  آزو زیاده‌ خواهی ، مراقبه، توجه و تمرکز بر نفس ، مناجات، راز و نیاز با خداوند ، ذکرو شهود، دریافت حقیقت با چشم دل است.

مفاهیم وابسته با وحدت وجود:

1 ــ توحید، یگانه دانستن خداوند ،

2 ــ فناء فی الله، نابود شدن سالک در ذات حق ،

3 ــ بقاء بالله، باقی بودن سالک به وسیله خداوند ،

4 ــ حلول، به معنای حلول خداوند در موجودات نیست، بلکه به مفهوم تجلی خداوند در آنها است،

5 ــ همبستگی، به مفهوم یکی شدن سالک با خداوند نیست، بلکه به مفهوم یگانگی حقیقت وجود سالک با خداوند است.

کارای وحدت وجود:

1 ــ آموزه وحدت وجود، مبنای اخلاقی ژرفی را ارائه می‌دهد که بر پایه دلدادگی به خداوند و مخلوقات او استوار است.

2 ــ وحدت وجود، الهام‌بخش بسیاری ازکارکرد های هنری و ادبی در جهان وبویژه اسلام بوده است.

3 ــ وحدت وجود، گفتمانهاهای ژرف را در مورد ماهیت هستی، خداوند و انسان پیشکش می‌کند.

نویسنده : دکتر بصیر کامجو

ابریل 2024 میلادی